Erfgoedbibliotheken
Vlaanderen en Brussel tellen samen ruim 175 erfgoedbibliotheken. De onderlinge verscheidenheid is groot en de sector is moeilijk af te bakenen. Dat geldt ook voor de 300 collecties die al online beschreven werden in de Collectiewijzer Erfgoedbibliotheken. Vaak gaat het om rijke historische collecties, waardoor deze bibliotheken fungeren als geheugeninstellingen van ons intellectueel patrimonium. Veruit de meeste erfgoedbibliotheken maken deel uit van een groter geheel zoals musea, archieven, documentatiecentra, openbare en universiteitsbibliotheken of kloosters en abdijen, die erfgoedbeheer niet noodzakelijk als kernopdracht hebben. Zelfstandige bewaarbibliotheken zoals bijvoorbeeld de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience in Antwerpen zijn veeleer zeldzaam.
De collecties waarvoor erfgoedbibliotheken zorg dragen variëren van schriftmaterialen uit de oudheid tot hedendaagse ‘digital born’ publicaties zoals elektronische tijdschriften. In het spectrum tussen deze uitersten bevinden zich onder meer handschriften uit de middeleeuwen, de eerste gedrukte boeken, kranten, partituren, pamfletten, affiches, foto’s, kaarten. Voor al deze materialen geldt de opdracht: zorgvuldige bewaring op lange termijn.
Een erfgoedbibliotheek doet echter meer dan materiaal bewaren. De verouderde term ‘bewaarbibliotheek’ is dan ook geen synoniem voor de erfgoedbibliotheken van nu. Deze behoeden hun collecties van fysiek verval, maar ontsluiten ze ook voor publiek, stellen ze beschikbaar en tentoon. Het bekend maken van erfgoedcollecties buiten de muren van de bewarende instelling is belangrijk omdat ze mensen in staat stellen om kennis te vergaren over hun eigen verleden en dat van anderen.