Het BoekenOverleg is het platform van alle relevante spelers uit het waardenetwerk van het boek in Vlaanderen. Naar aanleiding van de lokale en provinciale verkiezingen in oktober volgend jaar vraagt het BoekenOverleg nadrukkelijk aandacht voor het belang van boeken, letteren en leesbevordering in het gemeentelijk of stedelijk beleid.
Het memorandum bevat een aantal concrete eisen en wil daarnaast aan de hand van een selectie goede praktijkvoorbeelden inspiratie bieden voor toekomstige bestuursakkoorden. Via deze weg hoopt het BoekenOverleg beleidsmakers te kunnen overtuigen om na de verkiezingen boeken, literatuur en leesbevordering nadrukkelijk op te nemen in hun strategische meerjarenplannen én in de cultuurbeleidsplannen, welzijns- en onderwijsplannen die daar onderdeel van uitmaken. Het memorandum wil inspireren tot een daadkrachtig beleid in steden en gemeenten, dat het maatschappelijke belang van literatuur mee onderschrijft.
Kies voor leesplezier in uw gemeente
Het BoekenOverleg moedigt steden en gemeenten actief aan om na de verkiezingen boeken, literatuur en leesbevordering nadrukkelijk op te nemen in hun strategische meerjarenplannen en zeker ook in de cultuurbeleidsplannen, welzijns- en onderwijsplannen die daar onderdeel van uitmaken of een afgeleide van zijn.
Dit memorandum bevat een aantal concrete eisen en wil daarnaast aan de hand van een selectie goede praktijkvoorbeelden inspiratie bieden voor toekomstige bestuursakkoorden.
1. Bibliotheken zijn een essentieel onderdeel van een rijk lokaal cultuurbeleid. Ze zijn laagdrempelig, staan dicht bij de burger en bevorderen participatie. Bibliotheken zijn actieve en deskundige spelers voor kennisdeling, vormen een ontmoetings-, leer- en geheugenplek en versterken een democratische samenleving. Ze vervullen een rol in mediawijsheid en digitale geletterdheid en vormen vaak een huis voor Taalpunten. Bibliotheken hebben nood aan een rijke en diverse collectie, zeker ook in het aanbod voor scholen. Publieksactiviteiten zoals auteurslezingen, voorleesuurtjes of voorlezen-aan-huis-initiatieven bij kwetsbare gezinnen stimuleren leesbevordering en leesplezier. In hun samenwerking met scholen ondersteunen bibliotheken bij leerkrachten kennis over een gevarieerd aanbod en door de inzet van medewerkers en vrijwilligers realiseren ze ook leesplezier buiten de muren van de bibliotheek. Kortom, een bibliotheek is een geweldig instrument voor de realisatie van beleidsdoelstellingen op zeer verschillende domeinen.
concrete eisen
- Gemeenten ondertekenen het bibliotheekcharter. Dat kan vanaf 25 januari 2018 op www.bibvooriedereen.be.
- Budgetten voor de bibliotheek (zowel voor personeel, collectievorming als algemene werkingsmiddelen) stijgen minstens mee met de indexaanpassing, maar bij voorkeur méér.
2. Steeds meer wetenschappelijke studies tonen aan dat leesbevordering en leesplezier ook in een schoolse omgeving van het grootste belang zijn. Lokale (school)besturen hebben (meer) aandacht voor leesplezier dat start bij peuters om via de kleuterschool en het lager en middelbaar onderwijs een doorgaande leeslijn te vormen. Een positief en stimulerend leesklimaat vraagt aandacht via een divers en actueel boekenaanbod in scholen en een nauwe samenwerking met de bibliotheek en alle activiteiten van buitenschoolse opvang. Er zijn verschillende kanalen voor laagdrempelige en interessante initiatieven, diensten en subsidies.
concrete eisen
-
Gemeenten voorzien een extra budget voor onderwijs om actief in te zetten op leesplezier in de praktijk.
3. De Vlaamse overheid lanceerde in 2017 een Actieplan Leesbevordering waarin leesplezier centraal staat. Het Actieplan (terug te vinden via www.iedereenleest.be) biedt vele kansen tot samenwerking over gemeentelijke en stedelijke beleidsdomeinen heen. Voor de realisatie ervan rekenen we op actieve medewerking van de lokale besturen. De partners van dit actieplan zijn heel divers: scholen, bibliotheken, centra voor kinderopvang, boekhandels, literaire organisaties, socioculturele organisaties en welzijns- en armoedeorganisaties. Eén succesvol voorbeeld is ‘Boekstart’ (voorheen bekend als ‘Boekbaby’s’), dat ouders met jonge kinderen wil laten genieten van boeken.
concrete eisen
- Gemeenten sporen culturele centra aan om meer in te zetten op woord en literaire activiteiten.
- Gemeenten voorzien een extra en apart budget (bij voorkeur beleidsdomeinoverschrijdend) om op lokaal niveau mee te werken aan de doelstellingen van het Actieplan Leesbevordering.
- Gemeenten voorzien een stijging van het culturele budget voor het luik ‘letterenbeleid’.
4. Boeken en letteren hebben ook een grote meerwaarde voor stadsontwikkeling en lokale economie. Steden kunnen stimulerende maatregelen nemen om boekhandels vanuit hun culturele functie als ontmoetingsplek in stadscentra te behouden. Steden en gemeenten kunnen literaire organisaties ondersteunen op logistiek vlak, met huisvesting of door samenwerking met cultuurhuizen te stimuleren. Ook aandacht voor literatuur, auteurs en illustratoren op de vele stedelijke feesten en evenementen biedt tal van mogelijkheden. En verder kan de geheugenfunctie van literair erfgoed in samenwerking met bibliotheek- en archiefdiensten verrassende resultaten opleveren.
concrete eisen
- Gemeenten werken actief samen met literaire organisaties en voorzien daarvoor voldoende middelen (huisvesting, subsidies voor werkingsmiddelen).
- Gemeenten nemen stimulerende maatregelen (instrumentarium tegen leegstand, fiscale voordelen, enz.) om boekhandels in stadskernen te ondersteunen.